Okullarda Bilinçli Farkındalık

Araştırmalar, bilinçli farkındalığın eğitim üzerinde oldukça olumlu bir etkisi olduğunu göstermektedir. Harvard Üniversitesi'nde yapılan bir deney, öğrencilere bilinçli farkındalığı öğretmenin stres düzeyini azaltmada ve dikkatlerini artırmada yardımcı olduğunu gösterdi. Cambridge Üniversitesi'nde yapılan boylamsal bir araştırma, okullarda bilinçli farkındalığın etkisini araştırdı ve düzenli olarak bilinçli farkındalık uygulayan ergenlerin daha az depresyon semptomu gösterdiğini, stres seviyelerinin daha düşük olduğunu ve daha iyi hissettiklerini buldu.

Okullarda farkındalığın faydaları:

• Stres seviyesinde düşüş
• Bilişsel becerilerde gelişme
• Daha iyi odaklanma
• Duygu regülasyonunda artış
• Zihinsel sağlıkta ve ruh hâlinde iyileşme

Ergenlik kesinlikle zorlu bir dönemdir. Her birimiz bu dönemi farklı şekilde deneyimledik veya deneyimliyoruz, ancak kolay olmadığı konusunda hepimiz hemfikiriz.

Ergenliğin başlıca zorluklarından bazıları şunlardır:

• Biyolojik ve cinsel olgunlaşma
• Kimlik oluşumu
• Akranlarla samimi ilişkiler
• Toplumda bağımsızlık ve özerklik

Eğitim, özellikle de öğrencilerin hayatındaki zor bir döneme denk geldiğinde oldukça zorlayıcı olabilir. Araştırmalar, öğrencilerin kendilerine öncelik verdiklerinde daha iyi performans gösterdiklerini ve daha iyi hissettiklerini gösteriyor. Bilinçli farkındalık pratiklerini kullanmak, öğrencileri öz bakım yapmaya teşvik eder. Düzenli olarak ihtiyaçlarını düşündükleri için onları fark edip bu ihtiyaçları karşılayabilirler. Eğitim bağlamında bakıldığında, bu adımlar hem sınıf ortamını, hem öğretmenlerin hem de öğrencilerin genel iyi olma hâlini iyileştirir.

Okul yalnızca öğrenciler için değil, öğretmenler için de stresli olabilir. Her zaman göz önünde olmak, sınıfa liderlik etmek için her daim uyanık ve enerjik olmak ve anlatacakları konu hakkında tam donanımlı olmak kolay bir iş değil. Bunların yanı sıra sınıfın atmosferini yönetmek, meslektaşlarla işbirliği içinde çalışmak, yönetimle diyalog hâlinde olmak gibi başka görevleri olduğunu da hesaba katarsak öğretmenliğin stresli bir meslek olduğunu söylemek gerekir. Tüm bu sayılanlar şefkat, odaklanma ve esneklik becerileri gerektiriyor.

Öğretmenlik mesleğinin doğası düşünülünce, bilinçli farkındalığın sadece öğrenciler için değil, aynı zamanda öğretmenler için de iyi olabileceğini söylemek gerek. Bilinçli farkındalık, öğretmenlerin zorlu durumlarda anda kalmaları için koruyucu bir öz bakım aracı olabilir.

Bilimsel kanıtlarla desteklenen bilinçli farkındalık günümüzde epey yaygınlaştı. Birçok kuruluş farkındalık pratiklerini uygulama ve/veya yayma görevini üstleniyor. Kâr amacı gütmeyen, Okullarda Bilinçli Farkındalık Projesi, Birleşik Krallık'ta öğrencilerin refahını ve genel sağlığını iyileştirmeyi amaçlıyor. Üstelik tüm dünyada çeşitli bağlamlarda uygulanmaya müsait, oldukça kapsamlı bir müfredata sahipler.

Bilinçli farkındalık uygulamalarını sınıf ortamında uygulamana yardımcı olabilecek bazı örnekler:

• Her güne 5 dakikalık kısa bir pratik ile başla. Hızlı bir meditasyon veya nefes egzersizi olabilir, tercih sana kalmış.
• Gün içinde ara sıra kendinle temas et. Öğretmen ve öğrenciler, bir ödev konusunda veya bir anlaşmazlık yaşandığında kendilerini nasıl hissettiklerini kısaca paylaşabilirler.
• Öğrencileri, dikkatlerinin ne zaman dağıldığını fark etmeye teşvik et ve dikkatlerini nazikçe sınıftaki etkinliğe davet et. Bu tarz durumlarda cezalandırıcı olunmaması önemli. Herkesin dikkati dağılabilir. Burada aradığımız şey, o sırada yapılan etkinliğe ya kendi başımıza ya da teşvikle geri dönebilme becerisidir.
• Öğrencilerin duygularını yansıtmalarına ve kendi başlarına olmayı öğrenmelerine olanak tanıyan boyama, günlük tutma gibi öz bakım etkinliklerine zaman ayır.
• Günün başında ve sonunda öğrencilerin ruh hâlini izle.
• Öğretmenler ve öğrenciler, sınırları belirlemeyi öğrenerek saygılı bir şekilde “hayır” deme alıştırması yapabilirler.

Sınıfta bilinçli farkındalık uygulamasıyla ilgili bir tartışma başlat. Öğrenci-öğretmen işbirliği, bilinçli farkındalığı ve genel anlamda sınıf ortamını daha anlamlı ve bağlantılı hâle getirebilir. Öğrencilerin fikirlerini dinle ve önerilerini günlük sınıf etkinliklerine dâhil etmeye çalış. Sınıftakilerin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak hazırlanan alıştırmalar, süreci daha sürdürülebilir hâle getirecektir.

Bilinçli farkındalık uygulamalarını etkili kılmak için hem öğretmenler hem de öğrenciler sürece kendini adamalıdır. Öğretmenler, öğrenciler için model oluştururken farkındalık eğitimine destek göstermeli ve sahip çıkmalıdır. Öğrencileri duygu ve düşüncelerini paylaşmaya teşvik ederken güvenli ve destekleyici bir ortam oluşturmak çok önemlidir. Sert veya cezalandırıcı yaklaşımlar sürece yardımcı olmaz, aksine sınıftaki kitleye zarar verebilir.